Bilgi Bankası

Bir tesise, bir konuta yâda bir motora vb. enerji ihtiyacı söz konusu ise enerjinin sağlıklı şekilde verilebilmesinin en önemli unsurlarından biride kablodaki gerilim düşümünün elektrik iç tesisler yönetmeliğinde belirtilen sınır değerlerde olmasıdır. Zaman zaman büyük yangın haberlerine sosyal medyada ya da haber programlarında denk gelmişizdir. Yangının çıkış sebebi için genel bir ifade kullanılır: “Elektrik kontağından” Aslında bunun tek bir sebebi vardır. Güçler artarken sistem üzerinde revizyona gitmemektir. Kısacası uygun kesici ve kablo kullanılmamasıdır. Sistemin sağlıklı çalışabilmesi için yönetmeliklere uygun hareket etmek gerekmektedir. Gerilim düşümü hesapları her zaman en uzak ve en güçlü tüketici için yapılmalıdır. Elektrik iç tesisler yönetmeliğinde gerilim düşümü ile ilgili aşağıda belirtilen detaylara değinilmiştir.

Gerilim düşümü

• İç tesis hatlarında sürekli en büyük işletme akımı ile işletme gerilimine göre yüzde gerilim düşümü,

Yapı bağlantı kutusu ile tüketim araçları arasında:

– Aydınlatma ve priz devreleri için  % 1,5‘i

– Motor devreler için  % 3 ‘ü,   geçmemelidir.

• Yapının ya da yapı kümesinin beslenmesi için bir transformatör kullanılmışsa, bu transformatörü çıkış uçları ile yapı bağlantı kutusu arasındaki gerilim düşümü % 5‘i geçmemelidir.

Açıklama: Gerilim düşümü hesapları, gerekli görüldüğünde görünen güç göz önüne alınarak yapılmalıdır.

Tesisin enerjiyi aldığı nokta dağıtım şirketine ait direk, baks ile tüketicinin son noktasına kadar olan hatta ana kolon hattı+ kolon hattı + linye hattı + sorti hattında hesaplanan gerilim düşümü aydınlatma priz devresinde gerilim düşümü % 1,5 motor devresinde %3 ü geçmemelidir. Eğer tesisin kendine ait trafosu varsa bu sınır değeri %5 kadar olanak tanınmaktadır.

Gerilim Düşümü Hesabında Kullanılan Formüller

L= Hattın Uzunluğu

N=Sistemin Talep Gücü

S= Kullanılan Kablonun Kesiti

Bir Fazlı Sistemlerde Kullanılan Formül   

%e=(0.074 x〖10〗^(-3) xLxN)/S

Üç Fazlı Sistemlerde Kullanılan Formül

   %e=(0.124 x〖10〗^(-4) xLxN)/S

Bir Binaya Ait Örnek Gerilim Düşümü Hesabı

Hesaplamaya geçmeden önce örnek üzerinde inceleme yapalım.
Sistem 3 noktadan oluşmaktadır:

• 1. nokta ana kolon hattı e1 dağıtım şirketinin enerjiyi verdiği nokta direk ya da baks ile sayaç panosu arasındaki kısımdır. Burası üç fazlı olarak tasarlanmıştır.
• 2. nokta kolon hattı e2 sayaç panosu ile daire içi sigorta arasındaki kısımdır. Burası üç fazlı  olarak tasarlanmıştır.
• 3. nokta linye hattı ve sortu hattını temsil etmektedir. e3 sigorta kutusu ile son cihazın çalıştığı prize kadar olan kısımdır. Burası çalışan sistemin sistemine göre bir fazlı yada üç fazlı olabilir. Hesaplayacağımız sistem bir fazlı olarak tasarlanmıştır.

Bu veriler binaya ait sayaç panosuna en uzak ve güçlü daire göz önüne alınarak tespit edilmiştir.

Sistem aydınlatma priz devresi olduğu için %e= e1 + e2 + e3 toplamında % 1,5 in altında olmak zorundadır.

%e1 gerilim düşümü hesabı

%e1=(0.124 x〖10〗^(-4) xLxN)/S = (0.124 x〖10〗^(-4) x30x132464)/95 =0,518

%e2 gerilim düşümü hesabı

%e1=(?.??? ?〖??〗^(−?) ????)/? = (?.??? ?〖??〗^(−?) ????????)/? =0,428

%e3 gerilim düşümü hesabı

%e1=(?.??? ?〖??〗^(−?) ????)/? = (?.??? ?〖??〗^(−?) ???????)/(?,?) =0,444

%e= e1+e2+e3 = 0,518+0,428+0,444 = 1,39 < 1,5 olduğundan uygundur.

Belirtilen güçler ve metrajlara uygun kablo seçimi yapıldığı yapılan hesaplamalardan anlaşılmaktadır.

Pratik gerilim düşümü hesabı programını için indirmek için tıklayın.